Waarom PFAS-vrije pannen tóch giftig kunnen zijn

Ze zien er flitsend uit in je keuken. Mooie kleuren, strakke vormen, vaak aangeprezen als hét gezonde alternatief. PFAS-vrij. Gezinsvriendelijk. Non-toxic. Maar vergis je niet. Want ook pannen zónder PFAS kunnen giftige stoffen bevatten. Sterker nog: veel van die populaire antiaanbakpannen zijn niet zo gezond als ze zich voordoen.

Keramische pannen toch niet PFAS-vrij?

De behoefte aan PFAS-vrije pannen neemt toe, daarmee stijgt ook de populariteit van keramische pannen. Maar zijn keramische pannen wel echt PFAS-vrij? Veel van die pannen lijken keramiek, maar zijn het niet. In plaats van traditionele klei of vuurvaste materialen, bestaat de basis meestal uit aluminium met een sol-gel coating. Die coating bevat silica, polymeren en chemicaliën, en wordt op lage temperatuur gebakken. Wat dat betekent? Dat de laag bij hogere temperaturen kan smelten of afbreken. Geen goed nieuws voor je eten – of je gezondheid.

Wat zit er écht in die coating?

Uit onafhankelijk onderzoek (Scientific challenges in the risk assessment of food contact materials) blijkt dat veel van die zogenaamd veilige coatings stoffen bevatten als titaniumdioxide, siloxanen, lood, kwik en zelfs PFAS-achtige verbindingen. Titaniumdioxide is in Europa verboden als voedseladditief. Maar in pannen? Geen probleem. Althans, volgens de wet. En wat betekent ‘non-toxic’ eigenlijk? Helemaal niks. Want dat woord is niet beschermd. Fabrikanten mogen het gebruiken zonder te hoeven bewijzen wát er precies in hun pan zit. De samenstelling blijft vaak geheim. Lekker vaag, lekker risicoloos – voor hen dan.

Transparantie? Graag.

Gelukkig komen er steeds meer kritische geluiden. Consumentenorganisaties eisen duidelijkheid. En in sommige landen wordt regelgeving voorbereid die fabrikanten verplicht om hun nonstick-ingrediënten openbaar te maken.

Bron:¹ E. Muncke et al. (2017). Scientific challenges in the risk assessment of food contact materials. Food Additives & Contaminants: Part A, 34(9), 1626‑1640. https://doi.org/10.1080/19440049.2016.1269954